Natural Sound
Τα τραγούδια της είναι ένα κράμα στοιχείων από την τζαζ, την ποπ, το εναλλακτικό ροκ και την μοντέρνα κλασική, χωρίς να μπορείς να τα αποκαλέσεις με σιγουριά τίποτα από όλα αυτά. Σίγουρα όμως η Maria Neckam γράφει και ερμηνεύει με πολύ προσωπικό και ελεύθερο τρόπο, χωρίς να διστάζει να παραβιάζει κάποτε τους κανόνες της αρμονίας και του ρυθμού και να φτάνει στα όρια της κακοφωνίας, και αν την ακούσεις είναι δύσκολο να μη την προσέξεις. «Μ’ αρέσει να αφήνω τους στίχους να πηγαίνουν τη μουσική όπου χρειάζεται να πάει. Το μέτρημα αλλάζει συνεχώς. Όπως στην ομιλία μας. Δεν μιλάμε σε τέσσερα τέταρτα…» λέει και έχει τα μέσα να είναι πειστική.
Με απροσδιόριστες (προς το παρόν…) ελληνικές ρίζες και γεννημένη στην Αυστρία, η Maria Neckam σπούδασε στο Άμστερνταμ, όπου έκανε και την πρώτη δισκογραφική της προσπάθεια, και συνεχίζει την καριέρα της στη Νέα Υόρκη. Είναι κάτοχος μάστερ από το Manhattan School of Music, έχει μελετήσει μοντέρνα κλασική αλλά και την παράδοση της Ινδίας, της Μέσης Ανατολής και της νοτιοανατολικής Ασίας και εδώ και κάμποσα χρόνια ασκείται στο βουδισμό. Άτομο δηλαδή που βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και ανησυχία και προσπαθεί να είναι ο εαυτός της υπερβαίνοντας σύνορα και ταμπέλες. «Σήμερα είμαι εδώ, αύριο αλλού, αλλάζω γρηγορότερα από ποτέ», παραδέχεται σε ένα από τα τραγούδια του “Crossing and Blending” που κυκλοφόρησε το 2005 σε ανεξάρτητη παραγωγή, ως ηγέτιδα του γκρουπ Maryland. Αυτό ήταν και το πιο “ευρωπαϊκό” μέχρι σήμερα άλμπουμ της, όχι μόνο λόγω της σύνθεσης του συγκροτήματος, αλλά και γιατί τα ερεθίσματα, η έκφρασή της και οι εικόνες που δημιουργεί έχουν έντονο ευρωπαϊκό άρωμα. Με απόσταση πέντε χρόνων, στο “Deeper” τη βρίσκουμε σε αμερικάνικο έδαφος πλέον, κάτω από την ετικέτα της Sunnyside και με μια παρέα από γνωστούς μουσικούς (όπως ο πιανίστας Aaron Goldberg, ο μπασίστας Thomas Morgan, ο ντράμερ Colin Stranahan και ο σαξοφωνίστας Lars Dietrich), με τη φωνή της που κινείται μεταξύ Suzanne Vega, Joni Mitchell, Bjork και Luciana Souza, να έχει ενταχθεί περίφημα στο νεοϋορκέζικο περιβάλλον.
Με τον ίδιο βασικό πυρήνα μουσικών κυκλοφόρησε το καλοκαίρι το καινούριο της CD “Unison”, και πάλι από τη Sunnyside. Με τη βοήθεια της καθημερινής άσκησης στο βουδισμό η Neckam κοιτάζει βαθύτερα μέσα της, προσπαθώντας να πετύχει την εσωτερική αρμονία που δηλώνει και ο τίτλος του CD και φτάνει στο πιο προσωπικό μέχρι τώρα δημιούργημά της. Σε αυτή της την προσπάθεια χρησιμοποιεί νέα μέσα σε σχέση με τις προηγούμενες δύο δουλειές. Από τη μια εκμεταλλεύεται μεγαλύτερη ποικιλία οργάνων, επιστρατεύοντας την τρομπέτα του Kenny Warren, το τσέλο της Mariel Roberts και την κιθάρα του Nir Felder και από την άλλη για πρώτη φορά δεν έχει γράψει όλους τους στίχους, αφού τρία από τα τραγούδια είναι μελοποιημένα (από την ίδια) ποιήματα του Ρίλκε, του Νερούδα και του Πέρση ποιητή του 14ου αιώνα Χαφέζ. Και τα τρία τους τυγχάνουν ιδιαίτερης μεταχείρισης. Στο “Where Do You Think You Will Be” η Neckam μισοτραγουδά – μισοαπαγγέλλει ελεύθερα τους στίχους του Χαφέζ, παρεμβάλλοντας φωνητικά χωρίς λόγια, με μόνη συνοδεία τις θλιμμένες γραμμές του τσέλου. Το τσέλο, αυτή τη φορά παίζοντας εναλλάξ μπαρόκ γραμμές και ένα επαναλαμβανόμενο πιτσικάτο σχήμα, είναι όλη κι όλη η επένδυση των στίχων του Νερούδα στο “You Will Remember”. Στο επίσης απογυμνωμένο ρυθμικά “Solitude” οι στίχοι του Ρίλκε επενδύονται από το άλτο του Lars Dietrich και το τενόρο του Samir Zarif, που ακολουθούν μαζί τις κινήσεις της φωνής. Οι δικοί της στίχοι αντίθετα τις περισσότερες φορές περιβάλλονται από πιο συμβατικές αρμονικές και ρυθμικές δομές που κάποτε προσεγγίζουν τη μορφή ενός ποπ τραγουδιού (“I Miss You”, “I Waiting For My Laundry”) και σχεδόν πάντα έχουν συνεχείς αλλαγές, μεταμορφώσεις και αφθονία από σολάρισμα από όλους τους συμμετέχοντες.
Συνέντευξη με τη Maria Neckam
Θα ήθελες να μας πεις ποια είναι ακριβώς η σχέση σου με την Ελλάδα;
Βρίσκεται μερικές γενιές πίσω αλλά δυστυχώς δεν ξέρω λεπτομέρειες. Μου φαίνεται όμως συναρπαστική, γιατί η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορία και είναι μια όμορφη χώρα. Κάποια μέρα ίσως κάνω κάποια έρευνα, ποιος ξέρει τι θα βρω;
Ξεκινώντας την ενασχόλησή σου με τη μουσική μελέτησες διάφορα όργανα. Πότε κατάλαβες ότι ήθελες να γίνεις τραγουδίστρια;
Πάντοτε λάτρευα να τραγουδώ. Στα δώδεκά μου ξεκίνησα να γράφω ένα μιούζικαλ κι έπειτα τραγούδια που θα τραγουδούσα στους φίλους μου. Η σκέψη να ακολουθήσω επαγγελματικά τη μουσική άρχισε να σχηματίζεται στο μυαλό μου περίπου όταν έγινα δεκαέξι. Χρειάστηκε όμως κάμποσος καιρός, συζητήσεις με τους γονείς μου και πολύ κουράγιο για να φτάσω μέχρι εκεί. Δεν είναι εύκολο αυτό το μονοπάτι για να το επιλέξεις ως επάγγελμα, αλλά δεν πιστεύω ότι είχα ποτέ άλλη επιλογή. Ήξερα ότι έπρεπε να το κάνω, γιατί αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να επικοινωνώ, να εκφράζω τα πιο βαθιά μου συναισθήματα και σκέψεις. Τίποτα δε συγκρίνεται με το συναίσθημα να συνδέεις τον εαυτό σου με τον κόσμο και το ακροατήριο μέσω της μουσικής. Δεν υπάρχουν περιορισμοί, είναι η ζωή στην πιο απόλυτη μορφή της.
Ανεξάρτητα από το αν αρέσει ή όχι σε κάποιον αυτό που κάνεις, θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι το κάνεις με ένα ξεχωριστό τρόπο. Πώς δούλεψες για να αναπτύξεις αυτό το ιδιαίτερο φωνητικό στιλ;
Πιστεύω ότι πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί το φυσικό ήχο της φωνής του. Αυτό είναι που αγαπώ περισσότερο σε αυτό το «όργανο», το ότι η φωνή του καθενός ακούγεται διαφορετική και προσωπική. Πολλοί δάσκαλοι της φωνητικής τεχνικής λουστράρουν και αφαιρούν αυτόν το φυσικό ήχο, αλλά εγώ είχα την τύχη να μελετήσω με μια μεγάλη δασκάλα στο Άμστερνταμ, την Annett Andriesen, που χρησιμοποιεί την τεχνική Estill. Σου δίνει την ελευθερία να αναπτύξεις με έναν υγιή τρόπο το δικό σου ήχο. Έτσι ο ήχος αυτός κατά κύριο λόγο προκύπτει από την επίγνωση και τη σωστή τεχνική. Εκτός αυτού έχω επίσης μελετήσει διαφορετικά είδη και στυλ τραγουδιού, όπως τζαζ, ποπ, κλασική, ινδική και βραζιλιάνικη μουσική. Αν και επιμένω πεισματικά να εμπιστεύομαι το ένστικτο και το γούστο μου, προσπαθώ επίσης να απορροφώ όσο περισσότερα στυλ μπορώ και να τα ενσωματώνω στο δικό μου.
Πότε άρχισε η άσκησή σου στο Βουδισμό;
Ξεκίνησε συστηματικά πριν από έξι χρόνια εδώ στη Νέα Υόρκη, όταν πήρα το “Gohonzon” μου, έναν πάπυρο που χρησιμεύει ως καθρέφτης της ζωής σου και αντιπροσωπεύει όλες σου τις δυνατότητες, αυτό που λέμε Buddhahood. Ψάλλω “Nam Myoho Renge Kyo” μπροστά του κάθε πρωί και κάθε απόγευμα.
Η άσκηση αυτή έχει επίδραση στη δουλειά σου;
Ναι, σίγουρα. Επηρεάζει τον τρόπο που αντιμετωπίζω ο,τιδήποτε. Τις απόψεις, τη στάση, την προσέγγισή μου. Με έχει βοηθήσει να αλλάξω τον εαυτό μου και τη ζωή μου με πολλούς τρόπους. Πιστεύω ότι έχω γίνει πιο φιλεύσπλαχνη και θαρραλέα με τη θέλησή μου να δίνω αξία σε ό,τι κάνω και φυσικά στη μουσική μου. Αυτές τις μέρες είμαι πιο συνειδητοποιημένη σχετικά με το μήνυμα που μεταφέρω. Με προστατεύει από το να φτιάχνω εσωστρεφή μουσική. Πιστεύω ότι με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να επικοινωνώ με τους ακροατές σε ένα βαθύτερο επίπεδο.
Το πρώτο σου άλμπουμ ενσωμάτωνε πολλές επιρροές από το ευρωπαϊκό περιβάλλον, ενώ το δεύτερο ήταν πιο κοντά στη μοντέρνα τζαζ. Το “Unison” μοιάζει να εμπεριέχει μια πιο προσωπική ματιά.
Το “Unison” κατά κάποιο τρόπο φέρνει κοντά το ευρωπαϊκό μου υπόβαθρο με την πραγματικότητα της καθημερινής μου ζωής εδώ στη Νέα Υόρκη. Είναι μια αντανάκλαση των δύο αυτών κόσμων και της προσπάθειας να βρω ή να προσδιορίσω τον εαυτό μου μέσα από την ένταση που δημιουργούν αυτές οι διαφορές. Πιστεύω επίσης ότι είναι και το πιο ειλικρινές και αυθεντικό μου άλμπουμ μέχρι τώρα. Αισθάνθηκα ότι έγινε με έναν πολύ σωστό τρόπο, χωρίς υπολογισμούς και χειραγώγηση.
Πώς προσεγγίζεις στίχους που έχουν γράψει διάσημοι ποιητές σε μια τόσο προσωπική δουλειά;
Αυτά τα ποιήματα πραγματικά μιλούν μέσα μου. Εκφράζουν πράγματα που με αφορούν με έναν τόσο καυστικό τρόπο και έχουν ταυτόχρονα την ήρεμη εκείνη βεβαιότητα της τέχνης μιας άλλης εποχής χωρίς κινητά τηλέφωνα, ίντερνετ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θαυμάζω βαθιά τον τρόπο με το οποίο ο Ρίλκε, ο Χαφέζ, ο Νερούδα, ο Ρουμί και πολλοί άλλοι είχαν την ικανότητα να ζωγραφίζουν τόσο ζωντανές εικόνες με τόσο λίγες λέξεις. Και εκτός αυτού υπερβαίνοντας την τεχνική, αυτό που λένε το λένε με έναν ξεκάθαρα δικό τους τρόπο. Επίσης είναι μεγάλη πρόκληση να συνδυάζω τη δική μου δημιουργικότητα με των άλλων. Με κάνει να σκέφτομαι με άλλους τρόπους.
Τι ετοιμάζεις για το επόμενο διάστημα;
Σχηματοποιώ στο μυαλό μου ένα καινούριο άλμπουμ και βρίσκομαι στην ολοκλήρωση ενός συνθ ποπ άλμπουμ μου με το όνομα milán. Είμαι πολύ ενθουσιασμένη που θα μπω στα κλαμπ με αυτή τη μουσική και θα κάνω τον κόσμο να χορεύει.
Jazz & Tzaz, Οκτώβριος 2012
ΦΡΑΣΕΙΣ / PHRASES 